Elektrownia jądrowa - zalety i wady
Elektrownia jądrowa zapewnia wiele korzyści. Przede wszystkim stanowi bardzo dobrą alternatywę dla tradycyjnych elektrowni węglowych. Dlaczego?
Zalety elektrowni jądrowej
Niskie koszty wytworzenia energii
Według badań przeprowadzonych przez Finów produkcja energii jądrowej jest tańsza niż produkcja energii ze spalania gazu ziemnego czy węgla. Opłacalność takiej inwestycji sprowadza się zatem do pytania, czy niskie koszty produkcji energii zrekompensują stosunkowo wysoki koszt budowy elektrowni jądrowej. Warto przy tym wziąć pod uwagę, że ceny węgla czy gazu są niestabilne i mogą szybko wzrosnąć, co przełoży się na wysoki koszt produkcji energii (a więc również wyższe ceny dla konsumentów). W przypadku energetyki jądrowej jest inaczej – cena paliwa (uranu) stanowi niewielką część ceny wytworzonej energii i nawet jeśli cena paliwa znacznie zdrożeje, to cena energii wzrośnie jedynie nieznacznie.
Bezpieczeństwo energetyczne dla państwa
Państwo powinno zapewniać obywatelom niezakłócone dostawy paliw i energii, przy zachowaniu odpowiedniej dbałości o środowisko naturalne – jest to fundament tzw. bezpieczeństwa energetycznego. Dlatego nie powinno się uzależniać państwa od dostaw paliw importowanych z niestabilnego politycznie kraju czy koncentrować energetyki wokół surowców nieodnawialnych i mających negatywny wpływ na środowisko (węgiel brunatny, kamienny).
W celu utrzymania bezpieczeństwa energetycznego konieczna jest dywersyfikacja przemysłu energetycznego oraz wdrożenie energetyki nuklearnej. Dlaczego? Elektrownia jądrowa produkuje stosunkowo tanią, przyjazną dla środowiska energię. Ponadto uran importowany jest z krajów wysoko rozwiniętych takich jak Australia czy Kanada, a także z wielu innych państw, co gwarantuje stabilność dostaw i zminimalizowanie ryzyka tzw. szantażu energetycznego.
Stabilność pracy elektrowni
Uran jest paliwem stabilnym, czego nie można powiedzieć o surowcach odnawialnych, takich jak wiatr czy promieniowanie słoneczne. Produkcja energii w elektrowni jądrowej w żaden sposób nie zależy od warunków atmosferycznych. Elektrownie jądrowe pracują niemal bez przerwy (poza planowanymi wyłączeniami potrzebnymi na przeładunek paliwa) i przez ten czas generują olbrzymie ilości energii.
Poza tym zapotrzebowanie na uran jest niewielkie. Dla porównania elektrownia węglowa o mocy 1000 MW potrzebuje aż 3 mln ton węgla rocznie, zaś elektrownia jądrowa o tej samej mocy wymaga zaledwie 25 ton uranu rocznie. Transport czy przechowywanie takiej ilości uranu nie stanowią większego problemu. Można zatem zrobić zapas paliwa na wiele lat i tym samym zagwarantować stabilną pracę elektrowni.
Produkcja czystej energii
Jedną z najważniejszych zalet elektrowni jądrowej jest produkcja energii przyjaznej dla środowiska. To doskonała alternatywa dla elektrowni węglowych, które emitują szkodliwe związki (tlenki siarki, tlenki azotu, węglowodory), żużle, pyły i inne cząstki stałe. Zanieczyszczenia (w tym tzw. kwaśne deszcze) pochodzące ze spalania węgla mają negatywny wpływ na zdrowie człowieka, ale również na roślinność, zwierzęta, a nawet na stan budynków – są to tzw. koszty zewnętrzne wytwarzania energii. W przypadku energetyki jądrowej takie zagrożenie jest znikome. Podobnie rzecz ma się z emisją dwutlenku węgla, związku odpowiedzialnego za efekt cieplarniany. Elektrownie jądrowe wydzielają minimalne ilości CO2, znacznie mniejsze niż obiekty spalające węgiel brunatny, węgiel kamienny, ropę czy gaz.
Elektrownia jądrowa ma swoje minusy. Niesie za sobą pewne zagrożenia, które budzą opór wśród części społeczności. Poza tym już sama budowa elektrowni może być problematyczna.
Wady elektrowni jądrowej
Kosztowna i czasochłonna budowa
Budowa reaktora jądrowego wymaga znacznie większego budżetu niż budowa elektrowni węglowej. Wysoki koszt inwestycji wynika m.in. z konieczności budowy systemów bezpieczeństwa, które będą zapobiegać awariom reaktora oraz chronić pracowników elektrowni przed promieniowaniem. W dodatku akcje protestacyjne przeciwników elektrowni atomowej (i związane z tym pozwy sądowe) oraz zmieniające się przepisy wydłużają czas budowy, co przekłada się na większe koszty. W efekcie budowa elektrowni może pochłonąć znacznie większe koszty niż zakładano i ciągnąć się latami. Tak było np. w Stanach Zjednoczonych, gdzie pierwszy reaktor elektrowni Watts Bar Nuclear Plant ukończono dopiero po 24 latach.
Konieczność magazynowania odpadów radioaktywnych
Skutkiem ubocznym produkcji energii jądrowej są niebezpieczne odpady radioaktywne, które są trudniejsze w składowaniu niż odpady z elektrowni tradycyjnych. W przypadku elektrowni jądrowej odpadem jest wysokoaktywne paliwo, które musi być przechowywane przez wiele lat w odpowiednich warunkach – w przeciwnym razie może dojść do skażenia wody, gleby i powietrza. Docelowo odpady radioaktywne przechowywane są w specjalnych metalowych pojemnikach w składowiskach pod ziemią, zazwyczaj w skałach i dawnych kopalniach soli. Jest również możliwość ponownego wykorzystania pierwiastków (uranu i plutonu) z odpadów, jednak taki proces jest znacznie bardziej kosztowny i przez to mniej powszechny.
Tragiczne skutki w razie awarii reaktora
Podstawowym argumentem przeciwników elektrowni jądrowych jest możliwość wystąpienia podobnej katastrofy jak Czarnobylu (1986 r.) czy Fukushimie (2011 r.). Warto jednak wiedzieć, że same reaktory jądrowe nie wybuchają tak jak bomby atomowe – nie ma więc fali uderzeniowej ani oślepiającego rozbłysku światła. Podczas wybuchu (np. wskutek awarii systemu chłodzenia) dochodzi do uwolnienia substancji radioaktywnych, które jakiś czas unoszą się w powietrzu, a następnie opadają na ziemię. Promieniotwórczy opad może doprowadzić do skażenia rozległego terenu na wiele lat, jednak z czasem aktywność pierwiastków słabnie aż do osiągnięcia bezpiecznych wartości. Niemniej ryzyko awarii współczesnych reaktorów jądrowe jest niewielkie.
Bazowanie na nieodnawialnych zasobach
Czysta energia jest utożsamiana z zasobami odnawialnymi, takimi jak energia słoneczna, wiatr czy energia pochodząca z wnętrza ziemi. Tymczasem elektrownia atomowa – mimo że produkuje czystą energię – bazuje na zasobach uranu, czyli surowca nieodnawialnego. Można więc zakładać, że w przyszłości uranu zabraknie, a więc elektrownie jądrowe staną się bezużyteczne. Niemniej prognozy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) są dość optymistyczne – według raportu z 2016 roku światowe złoża uranu pokryją zapotrzebowanie na ok. 240 lat. Pracuje się też nad nowymi sposobami pozyskiwania uranu, np. z mórz czy z odpadów (pochodzących ze spalania węgla kamiennego, oczyszczania miedzi czy produkcji nawozów sztucznych).
Możliwość dewastacji terenu podczas budowy elektrowni
Budowa elektrowni jądrowej wymaga odpowiedniego przygotowania terenu, w związku z tym czasami potrzebne jest wycięcie hektarów lasów. Tym samym zwierzęta tracą swoje tereny bytowania i żerowania, a środowisko naturalne ulega zdewastowaniu. W dodatku elektrownia powinna być położona blisko zbiorników wodnych, co może wywołać protesty wśród mieszkańców miejscowości położonych nad morzem czy jeziorem. Może się też okazać, że w trakcie budowy inwestycja utrudni dostęp do lokalnych atrakcji (np. plaży) i tym samym wpłynie na komfort życia mieszkańców czy wpływy z turystyki.
Plusy i minusy elektrowni jądrowej - podsumowanie
Energetyka nuklearna to kontrowersyjny temat, który od lat stanowi przedmiot ożywionych dyskusji. Jednak w obliczu rosnących cen gazu i węgla oraz problemów z dostawami tych surowców, coraz więcej osób dostrzega zalety taniej i czystej energii jądrowej. Niemniej przeciwko budowie elektrowni jądrowej głośno protestują mieszkańcy miejscowości, na terenie których zaplanowano taką inwestycję. Jest to całkiem zrozumiałe, ponieważ ewentualna awaria reaktora miałaby fatalne skutki dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Warto jednak pamiętać, że współczesne reaktory jądrowe są wyposażone w zaawansowane systemy bezpieczeństwa i ryzyko katastrofy nuklearnej jest naprawdę znikome.
Bibliografia / Netografia
- Celiński Z., Dlaczego energetyka jądrowa w Polsce?, „Energetyka”, 2009, nr 8, s. 492-496.
- Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Czym zajmuje się fizyka i technika jądrowa?, http://www.ncbj.edu.pl/nupex/J.html.
- Kubowski J., Uwarunkowania lokalizacji elektrowni jądrowych, „Energetyka”, 2010, nr 2, s. 88-91.
- Strupczewski A., Najnowszy raport OECD potwierdza, że uranu wystarczy, Nuclear.pl, 2016, https://nuclear.pl/wiadomosci,news,16120501,0,0.html.
Jedna odpowiedź
Muszę wyrazić swoje obawy co do budowy takich obiektów w naszym kraju. Rozumiem, że elektrownie jądrowe działają na całym świecie i przynoszą wiele korzyści, takich jak niskie koszty wytworzenia energii czy produkcja czystej energii. Jednakże, nie można zapominać o ryzyku związanym z ewentualnymi awariami, które mogą mieć tragiczne skutki dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Przykłady katastrof w Czarnobylu czy Fukushimie są przerażające i pokazują, jak wielkie zagrożenie może niesie za sobą awaria reaktora. Dodatkowo, konieczność magazynowania odpadów radioaktywnych, które są trudne w składowaniu i stanowią zagrożenie przez wiele lat, jest kolejnym powodem do niepokoju. Poza tym, w obliczu obecnej sytuacji politycznej, zwłaszcza z uwagi na konflikty za naszą wschodnią granicą, budowa elektrowni jądrowych wydaje się być inwestycją obarczoną jeszcze większym ryzykiem. W moim przekonaniu, powinniśmy bardziej skupić się na rozwijaniu odnawialnych źródeł energii, które są bardziej przyjazne dla środowiska i nie niosą za sobą tak wielkiego ryzyka.