Elektrownie wiatrowe - zalety i wady
Elektrownie wiatrowe mają wiele plusów. Nie sposób zaprzeczyć, że jest to rozwiązanie przyszłościowe i dobre z ekologicznego punktu widzenia.
Zalety elektrowni wiatrowych
Wykorzystanie odnawialnego źródła energii
Elektrownie wiatrowe bazują na sile wiatru – czyli „paliwa”, które będzie istniało tak długo, jak długo będzie świecić Słońce i poruszać się Ziemia. Nie ma zatem obaw, że zasoby ulegną wyczerpaniu. Wprawdzie siła wiatru jest zmienna, jednak w żaden sposób nie zależy od sytuacji geopolitycznej czy skali wydobycia. Nikt nie może odciąć dopływu wiatru, więc nie ma tu miejsca na szantaż energetyczny.
Korzystny wpływ na środowisko
Elektrownie wiatrowe nie emitują tlenku i dwutlenku węgla, tlenków siarki czy pyłów – czego nie można powiedzieć o elektrowniach węglowych. Wiatraki nie przyczyniają się do efektu cieplarnianego, kwaśnych deszczów czy innych negatywnych efektów zanieczyszczenia powietrza. Produkcja energii z wiatru nie wiąże się również z powstawaniem szkodliwych odpadów – nie trzeba zatem obawiać się ewentualnego skażenia gleby czy wód.
Większe bezpieczeństwo energetyczne
Państwo nie powinno polegać na jednym głównym dostawcy ani energii pozyskiwanej z surowców nieodnawialnych. W przeciwnym razie może dojść do zakłócenia dostaw energii, np. wskutek sytuacji politycznej czy konieczności zmniejszenia wydobycia paliw kopalnych. Tymczasem zapotrzebowanie na energię nie maleje, a sukcesywnie rośnie – ważne jest zatem, aby przyszłe pokolenia nie musiały martwić się, że kiedyś zabraknie prądu czy ogrzewania. Inwestycja w elektrownie wiatrowe – jako dodatkowe źródło energii – może zatem poprawić bezpieczeństwo energetyczne państwa.
Zaoszczędzenie paliw kopalnych
Odnawialne źródła energii – takie jak wiatr, promienie słoneczne, biomasa czy wnętrze ziemi – pozwalają zaoszczędzić te paliwa, których zasoby są mniej lub bardziej ograniczone. W przypadku Polski chodzi przede wszystkim o złoża węgla kamiennego i brunatnego, inne kraje mogą w ten sposób zaoszczędzić gaz i ropę. Zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii pomaga zachować zapasy tych surowców, a jednocześnie ograniczyć koszty ich wydobycia i transportu.
Mniejsze wymagania niż w przypadku tradycyjnej elektrowni
W przeciwieństwie do tradycyjnych elektrowni turbina wiatrowa zajmuje niewiele miejsca i nie potrzebuje rozbudowanej infrastruktury wokół siebie. Oczywiście powierzchnia farmy zależy od liczby wiatraków, niemniej teren wokół turbiny można obsadzić roślinnością. O ile warunki geotechniczne na to pozwolą, turbinę można postawić także na trudnym do zagospodarowania terenie (w tym na otwartym morzu). Sam montaż turbiny jest szybki i prosty, czego nie można powiedzieć o budowie tradycyjnej elektrowni.
Elektrownie wiatrowe mają swoje minusy. Jakich argumentów najczęściej używają przeciwnicy tej technologii?
Wady elektrowni wiatrowych
Uzależnienie od warunków atmosferycznych
Do prawidłowego działania elektrowni wiatrowej niezbędne są odpowiednie warunki atmosferyczne. Nie może wiać ani za słabo, ani zbyt mocno – wymagana siła wiatru mieści się w granicach od 4 do 25 metrów na sekundę. Tak więc praca elektrowni wiatrowej jest niestabilna i zależy przede wszystkim od prędkości wiatru, ale i nie tylko. Występowanie silnych podmuchów wiatru, nierównomierne rozłożenie mas powietrza na wirniku, ruch łopaty wirnika pod wieżą, drgania konstrukcji – to wszystko ma wpływ na wahania mocy produkowanej przez elektrownię wiatrową.
Trudności związane z budową elektrowni
Farma wiatrowa nie może powstać w dowolnym miejscu. Najpierw trzeba wytypować teren, na którym będą panowały sprzyjające warunki wietrzne. Przykładowo w Polsce znacznie lepsze warunki dla elektrowni wiatrowych panują na północy (pas nadmorski, otwarte morze) i w środkowej części kraju niż na południu. Poza tym inwestor musi wziąć pod uwagę następujące aspekty:
- otoczenie (odległość od zabudowań, siedlisk zwierząt i unikatowej flory);
- warunki do transportu turbin (odpowiednia szerokość oraz nośność dróg i mostów);
- dostęp do infrastruktury sieci elektroenergetycznej;
- parametry geotechniczne gruntu.
Ważne jest, aby elektrownia powstała na stabilnym podłożu, nie przeszkadzała człowiekowi, a przy tym nie ingerowała w przyrodę bardziej niż to konieczne. Dlatego elektrownie nie powinny powstawać na terenach o szczególnych walorach przyrodniczych (np. obszary Natura 2000).
Wysokie koszty inwestycji
W przypadku elektrowni wiatrowej średnie koszty inwestycyjne szacuje się na ok. 6,7 mln złotych na 1 MW mocy zainstalowanej – w skład tej kwoty wchodzą m.in. zakup projektu, cena turbiny, prace elektryczne, prace budowlane, opłata przyłączeniowa. Tak więc budowa elektrowni wiatrowej o mocy 3 MW może kosztować ok. 20 mln złotych. Nie jest to mało, jednak na przestrzeni ostatnich lat można zauważyć tendencję spadkową kosztów inwestycyjnych w energetyce wiatrowej. Ponadto elektrownie wiatrowe charakteryzują się stosunkowo niskimi kosztami produkcji energii.
Zagrożenie dla lokalnej fauny
Lądowe elektrownie wiatrowe (onshore) mogą ingerować w życie miejscowej fauny, zwłaszcza ptaków i nietoperzy. Zwierzęta te są szczególnie zagrożone, ponieważ podczas lotów mogą wchodzić w śmiertelne kolizje z konstrukcją turbiny. Kolejnym problemem jest „efekt bariery”. Obecność przeszkody w postaci turbiny zmusza zwierzęta do wybrania innej trasy lotu, dlatego zużywają większe ilości energii i tracą więcej sił. Dodatkowo niskie ciśnienie wytwarzające się za wirnikiem może wywołać u nietoperzy śmiertelny szok ciśnieniowy. Wreszcie, wskutek budowy elektrowni wiatrowych okoliczne zwierzęta mogą stracić swoje miejsce bytowania i żerowania.
Negatywny wpływ na życie człowieka
Głównym argumentem podnoszonym przez przeciwników elektrowni wiatrowych jest szkodliwe oddziaływanie turbin na zdrowie i życie człowieka. Chodzi tutaj o takie zjawiska jak:
- emitowanie hałasu (mechanicznego i aerodynamicznego);
- emitowanie dźwięków o niskiej częstotliwości (infradźwięków);
- wytwarzanie pola elektromagnetycznego;
- efekt migotania cienia.
Przeciwnicy elektrowni wiatrowych twierdzą, że długotrwała ekspozycja na ww. czynniki może wywołać szereg problemów zdrowotnych, takich jak:
- bezsenność,
- bóle głowy,
- szumy uszne,
- zawroty głowy,
- nudności,
- problemy z widzeniem,
- tachykardia,
- rozdrażnienie czy
- ataki paniki.
Niemniej współczesne elektrownie wiatrowe są produkowane w taki sposób, aby ograniczyć uciążliwości związane z emisją hałasu czy oddziaływaniem pola elektromagnetycznego. Ponadto poziom hałasu nie jest taki sam na każdej farmie – zależy bowiem od liczby i rodzaju turbin.
Negatywny wpływ na krajobraz
Nowoczesne turbiny wiatrowe nie mają nic wspólnego z tradycyjnymi wiatrakami holenderskimi, które niegdyś pięknie wpisywały się w architekturę europejskich wsi i miasteczek. Nie można zaprzeczyć, że współczesne farmy wiatrowe w pewien sposób zaburzają estetykę naturalnego krajobrazu. Ma to szczególne znaczenie dla miejscowości posiadających walory turystyczne czy rekreacyjne. Niektórzy uważają, że już sam widok turbin może być uciążliwy dla osób, którzy szukają spokoju i wypoczynku na łonie natury.
Obniżenie wartości nieruchomości sąsiadujących z farmą wiatrową
Osoby, które przejeżdżają obok farmy wiatrowej, często patrzą na nowoczesne wiatraki pozytywnie, z dużym zaciekawieniem. Zgoła inne podejście mają osoby, które mieszkają w bliskim sąsiedztwie elektrowni. Mieszkańcy obawiają się, że przez turbiny wiatrowe wartość ich działek i zabudowań spadnie oraz będą mieli problem z ich ewentualną sprzedażą. Analizy przeprowadzone w Anglii dowodzą, że elektrownie wiatrowe rzeczywiście mogą obniżać wartość niektórych nieruchomości (zwłaszcza domów w zabudowie szeregowej i bliźniaczej), jednak w Polsce jak na razie brakuje takich badań.
Plusy i minusy elektrowni wiatrowych - podsumowanie
Elektrownie wiatrowe od zawsze wzbudzały sporo kontrowersji, głównie z uwagi na potencjalne zagrożenia dla człowieka, a także lokalnej flory i fauny. Niemniej nie sposób pominąć korzyści płynących z odnawialnych źródeł energii, takich jak czyste powietrze, brak szkodliwych odpadów, większe bezpieczeństwo energetyczne. Stąd też coraz więcej państw opiera swoją przyszłość na sektorze OZE, w którym szczególną rolę odgrywa właśnie energetyka wiatrowa.
Bibliografia / Netografia
- Gielnik A., Rosicki R., Energetyka wiatrowa w Polsce – korzyści i zagrożenia, Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu, 2013.
- Łopuszyński M., Logistyka budowy elektrowni wiatrowych, „Logistyka”, 2015, nr 6, s. 728-735.
- Pawlas K., Pawlas N., Boroń M., Życie w pobliżu turbin wiatrowych, ich wpływ na zdrowie – przegląd piśmiennictwa, „Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine”, 2012, nr 4, s. 150-158.
- Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej w Polsce, TPA Poland, DWS, Lądowa energetyka wiatrowa w Polsce, 2021.
- Stryjecki M., Mielniczuk K., Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 2011.
Jedna odpowiedź
Słyszałem wiele kontrowersji dotyczących wpływu elektrowni wiatrowych na zdrowie ludzi i zwierząt. Chociaż artykuł przedstawia wiele argumentów zarówno za, jak i przeciw elektrowniom wiatrowym, chciałbym podkreślić kilka dodatkowych aspektów, które nie zostały w nim poruszone.
Po pierwsze, istnieją doniesienia o tym, że dźwięki generowane przez elektrownie wiatrowe, zwłaszcza infradźwięki, mogą powodować zaburzenia snu, co z kolei prowadzi do chronicznego zmęczenia i innych problemów zdrowotnych. Po drugie, istnieją obawy dotyczące wpływu wibracji generowanych przez elektrownie wiatrowe na zdrowie ludzi, zwłaszcza na układ krążenia i nerwowy. Po trzecie, niektórzy twierdzą, że elektrownie wiatrowe mogą wpływać na migracje ptaków, co z kolei może prowadzić do zmniejszenia populacji niektórych gatunków.
Mam w związku z tym dość spore obawy i liczę, że mimo wszystko będą trwały prace nad technologią, która sprawi że elektrownie wiatrowe nie będą mieć aż takiego dużego wpływu na środowisko.