Okulary fotochromowe - zalety i wady
Okulary fotochromowe mają sporo zalet, dzięki którym stanowią świetną alternatywę dla zwykłych szkieł korekcyjnych i przeciwsłonecznych.
Zalety okularów fotochromowych
Mogą zastąpić okulary korekcyjne i przeciwsłoneczne
Okularnicy nie mają łatwo – w lecie muszą korzystać z dodatkowej pary okularów przeciwsłonecznych korekcyjnych lub zakładać soczewki kontaktowe i do tego zwykłe przyciemniane szkła. Tymczasem fotochromy to okulary korekcyjne i przeciwsłoneczne w jednym – można więc przez cały rok używać tej samej pary niezależnie do warunków oświetleniowych. To duża wygoda, ale i oszczędność, ponieważ nie trzeba kupować dodatkowej pary okularów czy soczewek kontaktowych.
Zapewniają doskonałą ochronę przed słońcem
Promieniowanie słoneczne (szczególnie promienie ultrafioletowe UVA) szkodzi oczom – prowadzi do nadmiernego rozgrzania i przekrwienia tkanek, przyspiesza procesy starzenia komórek, może wywołać podrażnienia i choroby oczu (np. zespół suchego oka), zwiększa ryzyko zaćmy. Poza tym słońce przyspiesza starzenie się skóry wokół oczu, co z czasem staje się widoczne pod postacią zmarszczek (tzw. kurzych łapek).
Dlatego bardzo ważne jest stosowanie okularów z filtrami, które ograniczają dopływ światła do skóry i tkanek oczu. Przy ostrym słońcu (np. na wakacjach w tropikach) najlepiej używać okularów przeciwsłonecznych, zaś na co dzień lepiej sprawdzą się właśnie okulary fotochromowe. Szkła samościemniające filtrują w szerokim zakresie światło widzialne i zapewniają 100% ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym. Co ważne, osoby z wadą wzroku praktycznie ich nie zdejmują, dzięki czemu oczy i skóra są pod ochroną przez cały dzień.
Zapewniają dużą wygodę użytkowania
Zmienianie okularów w ciągu dnia jest uciążliwe. Trzeba pamiętać o zabieraniu drugiej pary ze sobą, nosić wszędzie dwa etui i zmieniać okulary wielokrotnie w zależności od miejsca przebywania czy nasłonecznienia. Dlatego okulary fotochromowe są doskonałym rozwiązaniem dla osób, które w ciągu dnia długo przebywają na zewnątrz lub często się przemieszczają, na przykład pracują w biurze i w terenie.
Doskonale nadają się do uprawiania sportu
Z okularów automatycznie przyciemniających będą zadowolone również osoby, które prowadzą aktywny tryb życia. Przede wszystkim fotochromy mogą sprawdzić się lepiej niż okulary przeciwsłoneczne tam, gdzie użytkownik jest narażony na zmienne warunki oświetleniowe. Dobrym przykładem jest tutaj kolarstwo górskie, gdzie rowerzysta pokonuje odcinki trasy zarówno w pełnym słońcu, jak i w zaciemnieniu (np. w lesie). Takie okulary zapewniają dobrą widoczność niezależnie od otoczenia, a przy tym ograniczają ryzyko oślepienia refleksami świetlnymi. Poza tym okulary fotochromowe pozwalają na uprawianie sportu osobom, które noszą szkła korekcyjne i nie mogą stosować soczewek kontaktowych.
Działają także w samochodzie
Dawniej okulary fotochromowe nie zapewniały efektu przyciemnienia podczas jazdy samochodem, ponieważ przednie szyby ograniczają promieniowanie ultrafioletowe. Jednak obecnie można kupić szkła, które reagują w szerokim zakresie także na światło widzialne. Takie okulary mogą przyciemnić się nawet do 50% przy wysokiej temperaturze, co zapewnia większe bezpieczeństwo i komfort podczas jazdy w słoneczny dzień.
Są dostępne w różnych kolorach i kształtach
Okulary samościemniające mogą być stylowym dodatkiem do garderoby. Szkła fotochromowe mogą mieć okrągły, prostokątny, kanciasty lub trójkątny kształt, a oprawki do nich mogą nawiązywać do popularnych trendów znanych z okularów korekcyjnych i przeciwsłonecznych. W zależności od preferencji i kształtu twarzy można zdecydować się na pilotki, lenonki, kujonki, kocie oczy, oversize i wiele innych. Szkła fotochromowe dostępne są również w sportowych oprawkach – można kupić m.in. samościemniające okulary na rower, do biegania i narciarskie gogle. Co więcej, producenci oferują szkła w różnych wybarwieniach: od standardowych (szary, brązowy, zielony) po bardziej odważne (róż, fiolet), a także ekskluzywne okulary z powłoką lustrzaną.
Okulary fotochromowe mają swoje minusy. Co warto rozważyć przed zakupem i o czym trzeba pamiętać, zabierając je ze sobą na wakacje?
Wady okularów fotochromowych
Dłuższy czas reakcji na brak światła słonecznego
Okulary fotochromowe bardzo szybko reagują na światło słoneczne. Po wyjściu na zewnątrz szkła ciemnieją po zaledwie 15-30 sekundach. Niestety w drugą stronę działanie fotochromów jest nieco wolniejsze. Pełne rozjaśnienie szkieł następuje po 5-15 minutach – czas reakcji zależy od tego, jak bardzo okulary przyciemniły się na zewnątrz. Długie rozjaśnianie okularów może być szczególnie uciążliwe przy wejściu do nieznanego i mocno zaciemnionego otoczenia, np. w środkach komunikacji zbiorowej czy urzędach.
Mniejsza skuteczność w porównaniu do okularów przeciwsłonecznych
Szkła w okularach fotochromowych nie są tak ciemne jak w typowych okularach przeciwsłonecznych, dlatego zaleca się ich stosowanie głównie w standardowych warunkach oświetleniowych. Kiedy lepiej sięgnąć po zwykłe okulary? Przede wszystkim przy bardzo ostrym słońcu i gdy promienie odbijają się np. od powierzchni wody. Okulary fotochromowe mogą również nie sprawdzić się w przypadku długiej jazdy samochodem w pełnym słońcu – dotyczy to zwłaszcza modeli reagujących tylko na promienie ultrafioletowe.
Zależność reakcji fotochromowej od temperatury
Działanie okularów fotochromowych zależy od temperatury – im cieplej, tym słabszy efekt zaciemnienia. Ze względu na tę wadę okulary te nie mogą całkowicie zastąpić okularów przeciwsłonecznych, np. podczas wakacji w ciepłych krajach. Fotochromy mogą nie sprawdzić się również podczas uprawiania sportów zimowych, ponieważ niskie temperatury wzmacniają efekt zaciemnienia, co może być niebezpieczne podczas jazdy na nartach czy na skuterze śnieżnym.
Efekt zależny od rodzaju szkieł
Nie wszystkie okulary fotochromowe wykazują taką samą skuteczność w zmiennych warunkach oświetleniowych. Przykładowo stopień zaciemnienia w szkłach mineralnych zależy od grubości soczewki – im większa moc okularów (a więc grubsze szkło), tym mniejsze zaciemnienie/rozjaśnienie. Tej wady nie mają okulary ze szkłami organicznymi, przy czym te z kolei wolniej reagują na zmiany oświetlenia.
Ograniczona żywotność
Mimo że proces zmiany zabarwienia soczewki pod wpływem nasłonecznienia jest odwracalny, to z czasem można zauważyć osłabienie oraz spowolnienie tego efektu. Niestety materiał światłoczuły w okularach fotochromowych ulega procesowi starzenia, dlatego nie należy używać tych samych szkieł dłużej niż zaleca producent. Z reguły okulary trzeba zmienić po 2-3 latach, przy czym ich żywność zależy m.in. od częstotliwości ściemniania i rozjaśniania. Pod względem trwałości lepiej spisują się szkła mineralne, które są bardziej odporne na zarysowanie i w mniejszym stopniu ulegają procesowi starzenia (w porównaniu do szkieł organicznych).
Wysoka cena
Okulary fotochromowe to dość kosztowne rozwiązanie. Za same szkła można zapłacić od 200 do 800 złotych, przy czym ostateczny koszt zależy od oprawki. Gotowe okulary kosztują od 500 złotych w górę. Nieco mniej można zapłacić za okulary uniwersalne (tj. zerówki), jednak i tutaj nie warto oszczędzać, ponieważ tanie szkła mogą nie zapewniać pełnej ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym. Najlepiej udać się do dobrego salonu optycznego, w którym można zbadać wadę wzroku u okulisty lub optometrysty, a następnie przymierzyć różne modele okularów samościemniających.
Plusy i minusy okularów fotochromowych - podsumowanie
Okulary fotochromowe to połączenie szkieł korekcyjnych i przeciwsłonecznych z filtrem w jednej oprawce. Dzięki takiemu rozwiązaniu można zrezygnować z dodatkowej pary okularów i tym samym zaoszczędzić oraz zyskać większą wygodę na co dzień. Szkła fotochromowe są doskonałym rozwiązaniem dla osób, które mają wrażliwe oczy lub często mają do czynienia ze zmiennymi warunkami oświetlenia. Należy jednak pamiętać, że zdolność przyciemniania powłoki fotochromowej zależy m.in. od temperatury. Poza tym samościemniające się szkła są nieco mniej skuteczne na ostrym słońcu, dlatego na wakacje warto zabrać ze sobą dodatkowe okulary przeciwsłoneczne.
Bibliografia / Netografia
- beskidmed.pl, Plech A., Czy światło słoneczne szkodzi oczom?, https://beskidmed.pl/czy-swiatlo-sloneczne-szkodzi-oczom/, Data odczytu: 2023.04.23
- zeiss.pl, Szybkie ściemnianie. Szybkie rozjaśnianie: nowoczesne soczewki fotochromowe, https://www.zeiss.pl/vision-care/lepszy-wzrok/styl-zycia-moda/szybkie-sciemnianie-szybkie-rozjasnianie-nowoczesne-soczewki-fotochromowe.html, Data publikacji: 2017.11.24, Data odczytu: 2023.04.23
- jzo.com.pl, TransitionsTM XTRActive® to pierwsze inteligentne szkła do codziennego użytku, które ciemnieją także we wnętrzu samochodu, https://www.jzo.com.pl/wybieram-material/transitions-xtractive/, Data odczytu: 2023.04.23
- swiat-szkla.pl, Własności szkieł fotochromowych, https://www.swiat-szkla.pl/aktualnoci/111-nowosci/1506-wlasnosci-szkiel-fotochromowych.html, Data publikacji: 2008.12.11, Data odczytu: 2023.04.23