Auta elektryczne - zalety i wady
Auta elektryczne mają sporo plusów. Dlaczego warto rozważyć zakup e-samochodu?
Zalety aut elektrycznych
Wysoka wydajność
Efektywność silnika elektrycznego sięga nawet 90-98%, podczas gdy efektywność silnika spalinowego nie przekracza 42% (silnik benzynowy) i 45% (silnik Diesla). W odróżnieniu od tradycyjnych silników moment obrotowy w silniku elektrycznym jest dostępny niemal przy zerowej prędkości i utrzymuje się w szerokim zakresie. Tym sposobem można uzyskać bardzo dobre przyspieszenie i zmieniać prędkość bez przekładni, co powoduje zmniejszenie strat mechanicznych.
Technologia sprzyjająca środowisku
Samochody elektryczne nie emitują spalin i gazów cieplarnianych, nie potrzebują oleju silnikowego, wydzielają mniejsze ilości pyłu hamulcowego niż samochody z silnikami spalinowymi. Jednak żeby móc uznać elektromobilność za technologię prawdziwie przyjazną środowisku, samochody muszą być ładowane prądem pochodzącym z odnawialnych źródeł energii (np. paneli fotowoltaicznych), a zużyte akumulatory powinny być przekazywane do ponownego wykorzystania (np. regeneracji).
Stosunkowo niskie koszty eksploatacji
Panuje powszechne przekonanie, że autem elektrycznym jeździ się taniej niż autem z silnikiem spalinowym. I na ogół rzeczywiście tak jest – silniki spalinowe są znacznie mniej oszczędne, w dodatku ceny paliw rosną i często ulegają zmianom. Ceny energii elektrycznej również rosną, jednak są znacznie bardziej stabilne. Koszty ładowania samochodu można też zredukować poprzez wykorzystanie energii pochodzącej z paneli fotowoltaicznych. Ponadto w niektórych samochodach elektrycznych energia powstała w trakcie hamowania może zostać odzyskana, a następnie zmagazynowana ponownie w akumulatorach.
Duży komfort użytkowania
Silnik elektryczny generuje znacznie mniejsze drgania niż silnik spalinowy, dzięki czemu jazda jest płynna i komfortowa. Z kolei brak sprzęgła i tradycyjnej skrzyni biegów sprawia, że prowadzenie jest łatwiejsze, a w samochodzie jest więcej miejsca. Auto elektryczne nie sprawia też problemów z ruszaniem, zwalnianiem czy hamowaniem, dzięki czemu znakomicie sprawdza się w jeździe miejskiej oraz podczas stania w korku. Kolejnym czynnikiem, który poprawia komfort jazdy, jest brak uciążliwego hałasu wewnątrz samochodu.
Cicha praca silnika
Samochód elektryczny generuje hałas na poziomie 40-60 dB, tymczasem samochód spalinowy emituje średnio 60-70 dB na obszarze miejskim. Różnica jest istotna, ponieważ hałas na poziomie 55-75 dB ma negatywny wpływ na człowieka: powoduje bezsenność, ból głowy i drażliwość, a także podwyższa ciśnienie krwi oraz osłabia wydajność pracy i nauki. Zauważono jednak, że cicho poruszające się e-samochody mogą stwarzać zagrożenie dla pieszych, a zwłaszcza osób niewidomych. Stąd też od 2021 roku funkcjonuje przepis, zgodnie z którym wszystkie samochody elektryczne sprzedawane na terenie Unii Europejskiej muszą być wyposażone w system dźwiękowego ostrzegania Audible Vehicle Alert System (AVAS).
Prostota techniczna
Samochody elektryczne mają stosunkowo prostą konstrukcję, co zmniejsza ryzyko awarii podzespołów. Ewentualna naprawa w wyspecjalizowanym serwisie nie sprawia większych problemów i zazwyczaj nie wiąże się z dużymi kosztami (za wyjątkiem wymiany akumulatora). Ponadto samochód nie wymaga wymiany oleju czy filtrów, a wymiana klocków, tarcz hamulcowych czy płynów eksploatacyjnych odbywa się rzadziej niż w samochodach spalinowych. Serwisowanie pojazdu ułatwia również fakt, że samochód nie posiada sprzęgła, tradycyjnej skrzyni biegów, układu rozrządu czy turbosprężarki.
Auta elektryczne mają swoje minusy. Duże kontrowersje budzą zwłaszcza kwestie ekonomiczne, choć bezemisyjna technologia zmaga się również z innymi problemami.
Wady aut elektrycznych
Wysoka cena aut elektrycznych
Główną wadą samochodów elektrycznych są zaporowe ceny. Najtańsze auta kosztują w granicach 90000-150000 złotych, ale są i takie, za które trzeba zapłacić kilkakrotnie więcej. Teoretycznie na rynku wtórnym można znaleźć coś tańszego, jednak auto może być mocno wyeksploatowane, ponieważ e-samochody często wchodzą w skład floty firm taksówkowych oraz systemów car sharing.
Wysoki koszt akumulatora
Szacuje się, że cykl eksploatacyjny akumulatora do e-samochodu wynosi 200 000 km lub 10 lat, przy czym producenci zazwyczaj podają nieco niższy pułap – 160 000 km lub 8 lat (tyle wynosi gwarancja). Niestety może się zdarzyć, że baterię trzeba będzie wymienić znacznie wcześniej, na przykład z powodu wypadku czy szybszego zużycia spowodowanego warunkami eksploatacji (np. narażeniem na bardzo niskie czy wysokie temperatury). Tymczasem za nowy zestaw baterii trzeba zapłacić co najmniej 30-40 tysięcy złotych.
Stosunkowo mały zasięg na jednym ładowaniu
Zasięg samochodu elektrycznego zależy od pojemności akumulatora. Przykładowo jeden z najtańszych „elektryków” na rynku może przejechać na jednym ładowaniu do 230 km na trasie mieszanej lub do 305 km w mieście. Należy jednak pamiętać, że są to wartości maksymalne i możliwe do uzyskania tylko w określonych warunkach. Zasięg e-samochodu zależy od takich czynników jak:
- temperatura otoczenia: np. przy temperaturze -20°C zasięg może zmniejszyć się nawet o 50%;
- temperatura akumulatora;
- stopień zużycia akumulatora;
- obciążenie samochodu;
- prędkość samochodu;
- korzystanie z urządzeń zasilanych prądem (ogrzewanie, radio, klimatyzacja).
Długi czas ładowania
Ładowarki fabryczne (do 2 KW) dołączane przez producenta e-samochodu potrzebują co najmniej kilkunastu godzin, żeby naładować akumulator. Właściciele mogą korzystać też ładowarek jednofazowych lub trzyfazowych o mocy do 22 kW, które skracają czas ładowania do 2-6 godzin. Są również stacje ładowania o mocy do 50 KW, które mogą naładować 80% akumulatora w ciągu 15-30 minut, przy czym szybkie ładowanie jest znacznie droższe i dostępne tylko na niektórych stacjach (w punktach tranzytowych i przy drogach szybkiego ruchu).
Ograniczony dostęp do stacji ładowania
Właściciele „elektryków” zmagają się też ze słabo rozwiniętą infrastrukturą. Na początku 2022 roku kierowcy w Polsce mieli do dyspozycji niespełna 2000 publicznych stacji ładowania. Punkty te są zlokalizowane w dużych miastach i przy ważnych szlakach komunikacyjnych, dlatego mieszkańcy małych miejscowości muszą inwestować we własne ładowarki. Braki w infrastrukturze utrudniają również podróżowanie, trzeba bowiem tak zaplanować trasę, aby uwzględniała dostęp do stacji ładowania.
Konieczność korzystania ze specjalistycznego serwisu
W razie wystąpienia awarii właściciel e-samochodu musi udać się do warsztatu specjalizującego się w naprawie aut elektrycznych – najlepiej autoryzowanego przez producenta samochodu. Dlaczego? Auta elektryczne nie są w Polsce powszechnym zjawiskiem, dlatego mechanicy nie mają doświadczenia z ich naprawą ani odpowiedniego wyposażenia. Ponadto ze względów bezpieczeństwa e-samochodami powinni zajmować się wyłącznie mechanicy z uprawnieniami elektrycznymi Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
Dyskusyjna kwestia ekologii
Silniki elektryczne nie emitują spalin ani dwutlenku węgla, nie wykorzystują paliw nieodnawialnych (ropy naftowej, gazu), nie potrzebują też szkodliwego dla środowiska oleju silnikowego. Niestety jest i druga strona medalu – w Polsce samochody elektryczne ładowane są prądem, który przeważnie pochodzi z tradycyjnych elektrowni węglowych. Tym sposobem również „elektryki” przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Co więcej, produkcja samochodów elektrycznych jest bardziej szkodliwa dla środowiska niż produkcja tradycyjnych samochodów. Chodzi tutaj szczególnie o produkcję ważącego kilkaset kilogramów akumulatora zawierającego miedź i aluminium.
Plusy i minusy aut elektrycznych - podsumowanie
Auta elektryczne budzą coraz większe zainteresowanie i trudno się temu dziwić – każdy chciałby jeździć taniej, wygodniej i bardziej ekologicznie. Niestety wysokie ceny pojazdów oraz akumulatorów zniechęcają potencjalnych nabywców. Dodatkowo trzeba pamiętać, że pojazdy elektryczne w Polsce zasilane są głównie energią pochodzącą z elektrowni węglowych, a koszty eksploatacji „elektryków” mogą zwiększać się pod wpływem różnych czynników.
Bibliografia / Netografia
- Gawron S. Bernatt J, Doświadczenie z eksploatacji samochodów elektrycznych w działalności gospodarczej, „Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe”, Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEI, Katowice, 2017, nr 2 (114), s. 231-238
- Hennek K., Perspektywy rozwoju i wykorzystania pojazdów elektrycznych, „Autobusy”, 2018, nr 6, s. 458-462
- Jaroszyński L., Akumulatory litowe w pojazdach elektrycznych, „Przegląd Elektrotechniczny”, Politechnika Lubelska, Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii, 2011, nr 8, s. 280-284
- Judzińska-Kłodawska A., Zużycie energii w samochodach elektrycznych a środowisko, „Autobusy”, 2014, nr 6, s.149-151
- Sendek-Matysiak E., Niski poziom emisji hałasu przez samochody elektryczne BEV – zaleta czy wada, „Autobusy”, 2018, nr 12, s. 221-224
- Zajkowski K., Seroka K., Przegląd możliwości sposobów ładowania akumulatorów w pojazdach z napędem elektrycznym, „Autobusy”, 2017, nr 7-8, s. 483-486
Polecane firmy
