Bliźnięta - zalety i wady
Bliźnięta mają swoje zalety. Co ciekawe, wiele matek i ojców dość wcześnie odkrywa pozytywne strony podwójnego rodzicielstwa.
Zalety bliźniąt
Jednorazowe znoszenie trudów ciąży, porodu i połogu
Ciąża, poród czy połóg nie należą do przyjemnych – stanowią duże wyzwanie dla kobiety i wiążą się z różnymi przykrymi dolegliwościami oraz długofalowymi konsekwencjami. Tymczasem dzięki ciąży bliźniaczej nie trzeba dwa razy przechodzić przez kolejne wyczerpujące etapy, co oczywiście ma znaczenie zwłaszcza dla tych rodzin, które chciały mieć dwójkę dzieci. Dzięki jednej ciąży kobiece ciało może łatwiej wrócić do dawnej sylwetki, zdrowia i sprawności.
Jednorazowe uroczystości
Rodzice, którzy planowali tylko dwójkę dzieci, mogą odetchnąć z ulgą. Dzięki bliźniakom niektórych uroczystości nie trzeba będzie powtarzać (chrzciny, komunia święta), a urodziny dzieci można obchodzić tylko raz w roku. To duża oszczędność, ale i dwa razy mniej wysiłku związanego z organizowaniem rodzinnych imprez.
Podwójna radość
Ciąża bliźniacza to dwa razy więcej problemów, ale i dwie nowe istoty do kochania. Rodzice bliźniąt wszystkie „małe radości” przeżywają podwójnie – dwa razy widzą pierwszy uśmiech, dwa razy słyszą pierwsze słowo, dwa razy cieszą się z pierwszego kroku malucha. Po pierwszym zaskoczeniu bliźnięta stanowią również ogromny powód do dumy dla rodziców i dziadków – w końcu „pakiet 2w1” zdarza się raz na 80-85 urodzeń.
Silna więź między rodzeństwem
Bliźniaki są ze sobą od pierwszych chwil życia płodowego i również po porodzie często są ze sobą 24 godziny na dobę – nic więc dziwnego, że rodzeństwo jest ze sobą bardzo zżyte. Szczególna więź panuje zwłaszcza między bliźniakami jednojajowymi, gdzie niemal identyczny kod genetyczny powoduje, że dzieci wyglądają tak samo, często lubią takie same rzeczy i wykonują podobne gesty. Dzieci będące w tym samym wieku przeżywają też podobne rozterki i problemy w tym samym czasie – dzięki temu dobrze się rozumieją i wzajemnie wspierają.
Więcej czasu dla rodziców w późniejszym okresie
Paradoksalnie przy dwójce dzieci w tym samym wieku rodzice mogą mieć więcej czasu dla siebie niż przy jednym maluchu. Bliźniaki nie domagają się nieustannie uwagi mamy czy taty, ponieważ zajmują się sobą nawzajem – razem się bawią, uczą, poznają świat. Dzieci mogą też wzajemnie łagodzić swoje reakcje w kryzysowych sytuacjach (np. zepsuta zabawka, ból), wzajemnie się pocieszają i uspokajają. Dzięki temu rodzice nie muszą być na każde zawołanie dzieci i zachowują więcej energii np. na wspólne wycieczki rowerowe czy zabawę w parku.
Życzliwe nastawienie społeczeństwa
Bliźniaki należą do rzadkości i wciąż budzą zaciekawienie, zwłaszcza jeśli dzieci są do siebie podobne jak dwie krople wody. Rodzic pchający podwójny wózek spotyka się z dowodami życzliwości w przestrzeni publicznej – czy to w parku, czy w kolejce do lekarza, czy w sklepie. Bywa też tak, że bliźniaki jednojajowe wykorzystują swoje podobieństwo, wprawiając w konsternację dalszą rodzinę, znajomych czy nauczycieli. Często prowadzi to do zabawnych sytuacji, które po latach wspomina się jako rodzinne anegdoty.
Większe zaangażowanie partnera
Przy bliźniętach w wieku niemowlęcym wszystko trzeba robić razy dwa – przewijać, kąpać, usypiać, karmić, uspokajać. Jedna osoba temu nie podoła, więc siłą rzeczy drugi rodzic musi bardziej zaangażować się w codzienną opiekę nad dziećmi. Dzięki temu cały dom funkcjonuje jak dobrze naoliwiony mechanizm, a członków rodziny spaja jeszcze silniejsza niż do tej pory więź.
Bliźnięta wiążą się z pewnymi zagrożeniami podczas ciąży i porodu, jednak rodzice muszą być również świadomi minusów, które mogą pojawić się już w trakcie wychowywania dzieci.
Wady bliźniąt
Zwiększone dolegliwości ciążowe
Kobiety będące w ciąży bliźniaczej zazwyczaj gorzej znoszą ten czas niż mamy, które spodziewają się jednego dziecka. Z czasem dzieci zaczynają uciskać przeponę (co może powodować trudności ze swobodnym oddychaniem), a przyszła mama odczuwa kopnięcia w różnych częściach środkowej części ciała. Większy niż w standardowej ciąży brzuch powoduje, że przyszła mama ma problemy z wygodnym ułożeniem się do snu, ubieraniem się, prowadzeniem samochodu czy wchodzeniem po schodach. Noszenie dwójki dzieci pod sercem zwiększa również ryzyko występowania żylaków, uporczywych wymiotów, cukrzycy czy anemii.
Ciąża podwyższonego ryzyka
Ciąża bliźniacza wiąże się z podwyższonym ryzykiem występowania powikłań, które zagrażają zdrowiu i życiu dzieci. Do największych zagrożeń należą:
- przedwczesny poród,
- obumarcie płodu,
- wewnątrzmaciczne zahamowanie lub zaburzenie wzrostu płodu,
- zaburzenia związane z nieprawidłowym przepływem krwi pomiędzy płodami (TTTS, TRAP, TAPS),
- niewydolność szyjki macicy,
- wielowodzie.
Trudniejszy poród
Ciąże bliźniacze obarczone są zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań, w związku z czym dzieci często przychodzą na świat w wyniku cesarskiego cięcia (wskazaniem jest zwłaszcza ciąża jednokosmówkowa jednoowodniowa). Niemniej nawet jeśli lekarz nie widzi przeciwwskazań do porodu siłami natury ze względu na dobry stan zdrowia matki i korzystne ułożenie maluchów, to w każdej chwili może dojść do komplikacji. W około 1/3 przypadków ciąża kończy się porodem przedwczesnym, natomiast sam poród może być znacznie dłuższy i bardziej męczący niż przy standardowej ciąży. Poród siłami natury może być zagrożeniem dla bliźniaka, który rodzi się jako drugi – w związku z tym odbywa się z udziałem powiększonego personelu i wymaga stałego monitorowania akcji serca u obojga dzieci.
Zwiększone ryzyko wystąpienia wad wrodzonych
Ciąża bliźniacza to podwójne szczęście, ale i dwa razy większe ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dzieci. Mogą to być wady występujące także przy ciążach pojedynczych, jak na przykład dysplazja bioder, koślawość stóp, wady serca czy wodogłowie. Jednak istnieją również wady specyficzne dla bliźniąt, jak np. bliźnięta syjamskie, fetus in fetu (płód w płodzie) czy płód bezsercowy.
Ryzyko niekorzystnego wpływu na rozwój dzieci
Bliźnięta należą do grupy dzieci obciążonych zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń rozwojowych, co jest związane ze specyficznymi dla tej grupy uwarunkowaniami biologicznymi i psychospołecznymi. Istnieją badania, które wykazały opóźniony rozwój językowy u bliźniąt – dzieci z ciąż mnogich częściej niż inne posługiwały się prostymi zdaniami, używały złej składni, naśladowały swoje wypowiedzi, nie znały znaczenia słów. Poza tym na rozwój bliźniąt wpływa również to, czy rodzice traktują dzieci indywidualnie, czy jako całość (te same ubranka, zsynchronizowany rytm dnia, zwracanie się do obu dzieci jednocześnie).
Podwójne wydatki
Rodzice, którzy dowiadują się o ciąży bliźniaczej, często wpadają w panikę, także ze względu na kwestie finansowe. Nagle okazuje się, że trzeba kupić więcej ubranek, więcej butelek, dwa kocyki, dwie kołderki, dwa łóżeczka, podwójny wózek… Z czasem lista wydatków będzie się zwiększać – pojawią się wydatki związane z nauką czy zdrowiem, co oczywiście nie pozostanie bez wpływu na rodzinny budżet. Na szczęście niektórych wydatków nie trzeba mnożyć razy dwa – nie trzeba kupować dwóch przewijaków czy wanienek, a dzieci mogą wymieniać się ubrankami i zabawkami.
Podwójne trudy rodzicielstwa
Wychowywanie jednego dziecka jest trudne, a co dopiero dwójki maluchów naraz. Bliźnięta nie zawsze jedzą, bawią się i śpią synchronicznie, w związku z czym rodzice mają znacznie mniej czasu dla siebie niż przy jednym dziecku. To także podwójne grymaszenie, podwójne dolegliwości (kolki, ząbkowanie), podwójne wypadki. Nie da się też ukryć, że dwoje małych dzieci stwarza znacznie większe trudności logistyczne w różnych aspektach życia – począwszy od znalezienia opiekunki, przez wspólne wyjścia z domu (np. na spacery, do lekarza, na zakupy), aż po wyjazdy na wakacje.
Plusy i minusy bliźniąt - podsumowanie
Na wiadomość o ciąży bliźniaczej wielu rodziców wpada w popłoch. Nic dziwnego – bliźnięta wymagają dwa razy więcej uwagi, a ciąża mnoga i poród obarczone są podwyższonym ryzykiem wystąpienia komplikacji. Nie bez znaczenia są kwestie finansowe i logistyczne, przy czym jak wiadomo, wydatki rosną wraz z dziećmi (w tym przypadku podwójnie). Jednak bliźnięta to także podwójna radość, duma i miłość. Rodzice zyskują dwoje dzieci do kochania, a przy tym mogą obserwować więź między rodzeństwem, która ma swój początek już w życiu płodowym.
Bibliografia / Netografia
- Balcerzak K., Stan rozwoju mowy dzieci urodzonych z ciąży bliźniaczej a pojedynczej – analiza porównawcza. Logopedia, 49 (2), 2020
Beister A., Jak wychowywać bliźnięta,
https://ppp7.edu.gdansk.pl/pl/page/informacje/warto-przeczytac/rodzice/porady-wychowawcze, Data odczytu: 2023.04.23 - gemini.pl, Olewiecka A., Ciąża mnoga – jakie niesie za sobą ryzyko? https://gemini.pl/poradnik/artykul/ciaza-mnoga-jakie-niesie-za-soba-ryzyko/, Data publikacji: 2021.10.25, Data odczytu: 2023.04.23
- multirodzice.pl, Plusy i minusy posiadania bliźniaków, https://multirodzice.pl/7-plusow-i-7-minusow-posiadania-blizniat/, Data odczytu: 2023.04.23
- portal.abczdrowie.pl, Wojciechowska M., Ciąża bliźniacza – prawdopodobieństwo wystąpienia, powikłania poród, https://portal.abczdrowie.pl/ciaza-mnoga, Data publikacji: 2021.11.24, Data odczytu: 2023.04.23