Ograniczenia dla przedsiębiorców

Estoński CIT nie jest dostępny dla każdego przedsiębiorstwa. Z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać na przykład spółki, które osiągają ponad 50% przychodów ze źródeł pasywnych, np. wierzytelności, pożyczek, praw autorskich, sprzedaży papierów wartościowych. Model ten jest również niedostępny dla firm, które powstały przez połączenie, podział albo wydzielenie z innych podmiotów. Ponadto ze względu na wprowadzone przez ustawodawcę kryteria przedsiębiorstwa, które przechodzą na estoński CIT, tracą również możliwość:

• zainwestowania w udziały i akcje innych spółek;
• zyskania udziałowca, akcjonariusza czy wspólnika w postaci innej spółki (podmiotu niebędącego osobą fizyczną);
• swobodnego decydowania o zatrudnianiu i zwalnianiu pracowników (obowiązuje minimalny limit zatrudnienia).

Brak praw do ulg podatkowych

Wraz z przejściem na estoński CIT przedsiębiorstwo traci możliwość optymalizacji podatkowej poprzez korzystanie z ulg i odliczeń. Firma nie może odliczyć na przykład:

• ulgi na działalność badawczo-rozwojową (B+R, IP BOX);
• ulgi na ekspansję;
• odsetek hipotetycznych;
• odliczenia komplementariusza (w przypadku spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych);
• darowizn na cele dobroczynne.

Możliwość utraty prawa do rozliczania w tej formie

Raz uzyskane prawo do rozliczeń z fiskusem według zasad estońskiego CIT-u nie oznacza, że przedsiębiorstwo będzie mogło stosować ten system przez cały czas trwania działalności. Istnieje bowiem kilka czynników, które mogą doprowadzić do utraty tego prawa nie z własnej woli. Taka sytuacja może spotkać na przykład przedsiębiorstwo, które nie prowadzi ksiąg podatkowych lub prowadzi je w taki sposób, że nie można ustalić wyniku finansowego netto (np. ze względu na błędy w księgowości). Firma może stracić prawo do stosowania estońskiego CIT-u również wtedy, gdy:

• przestanie spełniać warunki wymienione w art. 28j ust. 1 pkt 4-6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. proporcje przychodów i minimalny limit zatrudnienia);
• dokona przejęcia innego podmiotu;
• zostanie przejęta przez inny podmiot.

Konsekwencje wynikające z rezygnacji lub utraty prawa do tej formy opodatkowania

Firma może stracić prawo do estońskiego CIT-u lub dobrowolnie zrezygnować z tego modelu rozliczania z fiskusem. Warto jednak wiedzieć, że wyjście z tego systemu może doprowadzić do powstania obowiązku podatkowego z tytułu uwzględnienia tzw. różnic przejściowych i związanej z tym korekty wstępnej. Ponadto w niektórych sytuacjach firma może być zmuszona do ponownego przeliczenia podatku według zasad ogólnych (co wiąże się z dodatkowymi kosztami obsługi księgowej) oraz zapłaty zaległego zobowiązania wraz z odsetkami.

Opodatkowanie tzw. ukrytych zysków

W estońskim CIT firma musi zapłacić podatek nie tylko od bezpośrednio wypłaconych zysków, ale również od tzw. ukrytej dywidendy. Według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych chodzi tutaj o różnego rodzaju świadczenia otrzymywane przez akcjonariuszy, udziałowców i wspólników (lub osoby z nimi powiązane) poza podzielonym zyskiem. Lista potencjalnych ukrytych zysków jest długa i otwarta – przykłady wyszczególnione są w art. 28m pkt 3. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W praktyce każdy przypadek wymaga indywidualnego rozpatrzenia. Wątpliwości może budzić zarówno osoba beneficjenta świadczenia (może to być wspólnik, ale i osoba pośrednio z nim związana), jak i przedmiot świadczenia (nie każde świadczenie wymienione w ustawie będzie w istocie ukrytym zyskiem).

Podatek od wydatków niezwiązanych z działalnością

Przedsiębiorstwo korzystające z estońskiego CIT-u musi również płacić podatek od wydatków, które nie są bezpośrednio związane z działalnością. Mogą to być na przykład świadczenia przekazane w ramach darowizny na cele charytatywne – mówi się zatem, że ten system nie sprzyja dobroczynności. Ponadto opodatkowaniu mogą podlegać na przykład korzystanie z samochodów lub nieruchomości firmowych do celów prywatnych czy benefity dla pracowników (np. pakiety medyczne, karnety sportowe).

Podatek od nieujawnionych operacji gospodarczych

Dość niekorzystny dla przedsiębiorców stosujących CIT estoński jest zapis o opodatkowaniu nieujawnionych operacji gospodarczych. Oznacza on, że firma musi zapłacić podatek od przychodów i kosztów, które nie zostały zaksięgowane we właściwym terminie. Nie ma przy tym znaczenia, czy błąd został naprawiony w późniejszym okresie i z czyjej winy do niego doszło. W rezultacie firma może zapłacić podatek np. z powodu zawieruszonej faktury czy opieszałości pracownika.