Soczewki kontaktowe - zalety i wady
Soczewki kontaktowe mają wiele zalet, dzięki którym niektórzy nie wyobrażają sobie codziennego funkcjonowania bez niewidocznych „szkieł”.
Zalety soczewek kontaktowych
Mogą pełnić funkcję korekcyjną w nietypowych przypadkach
Korygowanie standardowych wad wzroku to oczywista korzyść ze stosowania soczewek kontaktowych. Jednak soczewki zapewniają lepsze widzenie również w szczególnych sytuacjach, takich jak:
- nieregularność rogówki wynikająca np. z urazu, operacji laserowej, przeszczepu;
- afakia (brak soczewki) spowodowana operacją zaćmy;
- czasowe zniekształcenie rogówki.
Warto przy tym pamiętać, że soczewki kontaktowe mają uniwersalne zastosowanie – mogą korygować niemal wszystkie wady wzroku i nadają się dla pacjentów niemal w każdym wieku.
Mogą działać terapeutycznie
Soczewki kontaktowe mogą nie tylko poprawiać widzenie, ale również pełnić szereg dodatkowych funkcji leczniczych. Chodzi tutaj szczególnie o ochronę oka przed uszkodzeniami mechanicznymi, substancjami zapalnymi z łez oraz drobnoustrojami. Dodatkowo soczewki kontaktowe mogą mieć korzystny wpływ na działanie filmu łzowego, funkcjonowanie rogówki oraz niwelowanie objawów chorobowych. Co ciekawe, soczewki kontaktowe mogą zarówno zwiększyć objawy suchego oka i alergii, jak i łagodzić dolegliwości związane z tymi schorzeniami.
Inne przykłady leczniczego zastosowanie soczewek kontaktowych:
- łagodzenie bólu i obrzęku (np. po urazach, oparzeniach);
- ochrona oka przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. przy podwinięciu powieki);
- wspomaganie odbudowy tkanek oka (np. po zabiegach i przy erozji rogówki);
- przyspieszanie gojenia ran po operacjach oczu;
- zmniejszenie nadwrażliwości na światło;
- terapia wspomagająca przy niedowidzeniu;
- terapia podwójnego widzenia.
Pomagają ukryć defekty
Soczewki kontaktowe mogą również działać jak proteza, która ukryje blizny po urazach i operacjach, a także defekty wynikające ze schorzeń narządu wzroku (np. wrodzony brak tęczówki, bielmo, dystrofia rogówki, zez). W takich przypadkach można zastosować soczewki produkowane na specjalne zamówienie, które będą idealnie dopasowane pod względem parametrów fizycznych i estetyki. Za pomocą specjalnych soczewek można skorygować również efekt opadającej powieki w celu poprawy widzenia oraz wyglądu twarzy.
Zapewniają duży komfort użytkowania
Okulary parują, spadają z oczu, ograniczają pole poprawnego widzenia, przeszkadzają w aktywności fizycznej. Tymczasem soczewki kontaktowe pozwalają raz na zawsze zapomnieć o problemach, z którymi codziennie mierzą się osoby noszące okulary. Dzięki soczewkom można bez problemu założyć kask, maskę do pływania i nurkowania czy gogle – można zatem uprawiać dowolny rodzaj sportu. Soczewki nie rozbiją się podczas ryzykownych sytuacji, dlatego są odpowiednie również dla osób pracujących w policji czy ochronie. Poza tym dzięki różnym trybom noszenia można łatwo dopasować soczewki do stylu życia czy aktualnej sytuacji (np. podróży).
Mogą mieć korzystny wpływ na wygląd
Soczewek praktycznie nie widać, więc w żaden sposób nie definiują stylu czy wyglądu. Niemniej w razie potrzeby czy chęci zmiany wystarczy sięgnąć po kolorowe soczewki kontaktowe. Dzięki temu można łatwo zmienić niebieską tęczówkę na brązową czy zieloną, a nawet zaskoczyć otoczenie ciekawym efektem „wężowych” czy „wampirzych” oczu. Z tego względu soczewki kontaktowe mają szerokie zastosowanie w branży filmowej, rozrywkowej i artystycznej, a także w imprezach typu cosplay.
Soczewki kontaktowe nie są pozbawione wad i niosą za sobą pewne zagrożenia zdrowotne, które trzeba wziąć pod uwagę przed ich zakupem.
Wady soczewek kontaktowych
Mogą powodować lub nasilać zespół suchego oka
Soczewki kontaktowe mogą doprowadzić do powstania zespołu suchego oka lub wzmagać dolegliwości u osób, u których już wcześniej występowały objawy tego schorzenia. Dlaczego? Otóż soczewka kontaktowa stanowi mechaniczną barierę, która narusza strukturę filmu łzowego, czyli powłoki odpowiadającej m.in. za nawilżenie oczu, ochronę tkanek przed uszkodzeniami i infekcjami, a także ostrość widzenia. W rezultacie oko jest słabiej nawilżane i chronione, a pomiędzy soczewką a tkanką dochodzi do tarcia.
Mogą wywoływać reakcje alergiczne
Choć sama soczewka może być dla organizmu neutralna, to płyny pielęgnacyjne oraz substancje odkładające się na jej wewnętrznej powierzchni (np. białka, lipidy) mogą doprowadzić do wystąpienia reakcji alergicznych. Chory może odczuwać takie objawy jak:
- ból, swędzenie i pieczenie oczu,
- obecność gęstej wydzieliny w worku spojówkowym,
- zamglone widzenie,
- łzawienie,
- zaczerwienienie,
- obrzęk.
Do najczęściej spotykanych schorzeń alergicznych związanych z noszeniem soczewek należą:
- olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek,
- jałowe nacieki rogówkowe,
- górne rąbkowe zapalenie rogówki i spojówki oraz
- powierzchowne punktowate zapalenie spojówki.
Mogą doprowadzić do szeregu innych powikłań
Zespół suchego oka, reakcje alergiczne i infekcje to nie jedyne możliwe skutki uboczne noszenia soczewek kontaktowych. Do innych powikłań może dojść wskutek mechanicznego drażnienia lub ucisku rogówki oraz wskutek ostrego lub przewlekłego niedotlenia tkanek. W niektórych przypadkach może pojawić się dyskomfort, nietolerancja soczewek oraz osłabienie ostrości wzroku. Skutki uboczne noszenia soczewek mogą być efektem np. nieprawidłowego dobrania parametrów oraz stosowania wyrobów niskiej jakości.
Mogą powodować dyskomfort
Niektóre osoby mogą mieć problem z przyzwyczajeniem się do zakładania i noszenia soczewek kontaktowych. Dyskomfort może być związany na przykład z obawą, że podczas wkładania i wyjmowania soczewki dojdzie do uszkodzenia rogówki. Poza tym wiele osób jest szczególnie wrażliwych na „manipulowanie” w okolicach oczu. Może się również zdarzyć, że soczewka będzie źle dopasowana i wówczas może powodować stały dyskomfort lub przemieszczać się w oku – wówczas należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.
Wymagają skrupulatnego postępowania
Osoby noszące soczewki kontaktowe muszą bardzo sumiennie podchodzić do kwestii higieny i prawidłowego użytkowania, w przeciwnym razie narażają się na rozmaite konsekwencje. Poza wymienionymi wyżej schorzeniami narządu wzroku może dojść na przykład do uszkodzenia soczewki na oku i problemów z wyjęciem jej resztek. Jakich zasad powinny przestrzegać osoby noszące soczewki? Oto kilka najważniejszych:
- przestrzeganie terminów wymiany soczewek;
- unikanie spania w soczewkach;
- stosowanie oryginalnych, zalecanych przez okulistę soczewek i płynów;
- codzienne czyszczenie soczewek i przechowywanie ich w świeżym płynie;
- wkładanie i wyjmowanie soczewek czystymi palcami;
- unikanie zakładania soczewek podczas długich podróży samolotem;
- stosowanie okularów ochronnych podczas kąpieli w akwenach, basenie i jacuzzi.
Są problematyczne przy długich paznokciach
Choć niektóre kobiety dobrze sobie radzą z wkładaniem i wyjmowaniem soczewek pomimo długich paznokci, to specjaliści zdecydowanie odradzają takie postępowanie. Zbyt długie paznokcie nie tylko utrudniają wyjęcie „szkieł”, ale mogą również doprowadzić do przecięcia lub zarysowania soczewki. Co ważniejsze, wyjmowanie soczewek przy dłuższych paznokciach może sprawiać ból, a nawet skutkować uszkodzeniem oka.
Dużo kosztują
Niektórzy rezygnują z noszenia soczewek ze względu na duże koszty związane z częstą wymianą oraz stosowaniem środków pielęgnacyjnych. Ceny różnią się w zależności od producenta, trybu noszenia oraz rodzaju soczewek. Przykładowo za 6 sztuk soczewek miesięcznych trzeba zapłacić od 45 zł do 100 zł, przy czym zazwyczaj trzeba kupić dwa takie opakowania ze względu na różnice w ostrości widzenia. Należy również doliczyć płyn do soczewek w cenie od 20 zł do 40 zł (300-360 ml). Ceny soczewek jednodniowych wahają się od 50 zł do 140 zł za 30 sztuk. W tym przypadku odpada jednak koszt płynu pielęgnacyjnego.
Plusy i minusy soczewek kontaktowych - podsumowanie
Soczewki kontaktowe to wygodny sposób na korygowanie wady wzroku, dzięki któremu można uniknąć typowych niedogodności związanych z noszeniem okularów. Po soczewki kontaktowe mogą sięgać dzieci i osoby starsze, a także osoby cierpiące na różnego rodzaju zaburzenia narządu wzroku. Niemniej ze względu na możliwe powikłania należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny oraz zaleceń lekarza okulisty i producenta soczewek.
Bibliografia / Netografia
- journalsmededu.pl, Figura P. Powierzchnia soczewek kontaktowych a bezpieczeństwo i komfort użytkowania. Ophthatherapy, https://journalsmededu.pl/index.php/ophthatherapy/article/view/635, Data publikacji: 2015.06.30, Data odczytu: 2023.03.15;
- ptoo.pl, Prawda o soczewkach kontaktowych, European Contact Lens Forum, 2009, https://www.ptoo.pl/download/ptoo/prawda%20o%20soczewkach%20kontaktowych.pdf, Data odczytu: 2023.03.17
- researchgate.net, Przekoracka K., Płóciennik J., Pachniewicz M. Inne spojrzenie na soczewki kontaktowe, Optyka, nr 3, 2015, https://www.researchgate.net/publication/322294514_Inne_spojrzenie_na_soczewki_kontaktowe, Data odczytu: 2023.03.17