Transport lotniczy - zalety i wady
Transport lotniczy ma oczywiście również zalety. Przede wszystkim jest to najszybciej rozwijająca się gałąź transportu, dzięki czemu pasażerowie i kontrahenci mogą liczyć na coraz lepszą jakość usług lotniczych.
Zalety transportu lotniczego
Szybkość przewozu pasażerów i towarów
Gdy liczy się czas, nie ma lepszego środka transportu niż samolot. Niemniej dojazd na lotnisko oraz odprawa bagażowo-biletowa mogą znacznie wydłużyć czas podróży, dlatego przewagę transportu lotniczego widać dopiero przy dłuższych dystansach. Przykładowo bezpośredni lot z Krakowa do Rzymu zajmuje zaledwie 2 godziny, podczas gdy pokonanie tej odległości samochodem trwa w najlepszym razie 15,5 godziny. Z bezkonkurencyjnej szybkości transportu lotniczego korzystają nie tylko pasażerowie, ale również kontrahenci, którym zależy na szybkim dostarczeniu swoich towarów. Transport przesyłki drogą lotniczą z USA do Europy zajmuje nie dłużej niż tydzień, natomiast drogą morską ok. 30 dni.
Wysoki poziom bezpieczeństwa
Katastrofa lotnicza to spektakularne wydarzenie, transmitowane na wszystkich kanałach informacyjnych i szeroko komentowane na całym świecie. Z tego powodu nadal wiele osób odczuwa silny strach przed lataniem, mimo że samolot to najbezpieczniejszy środek transportu. W 2021 roku na całym świecie odnotowano 15 wypadków podczas komercyjnych lotów pasażerskich, przy czym tylko w 1 przypadku doszło do rozbicia się dużego samolotu pasażerskiego. Tymczasem znacznie bardziej niebezpieczny jest transport drogowy – w 2021 roku tylko w Polsce doszło do prawie 23 tys. wypadków drogowych, w wyniku których zginęło ponad 2,2 tys. osób.
Opłacalność przewozu niektórych ładunków
Transport lotniczy doskonale sprawdza się w przewozie ładunków niewielkich, ale jednocześnie bardzo ważnych i wartościowych – czyli wszędzie tam, gdzie nie liczy się ładowność, ale terminowość, niezawodność i bezpieczeństwo. Mogą to być na przykład paczki, listy, elektronika, materiały, dokumenty czy cyfrowe nośniki danych. Osobną kategorię stanowią towary, które nie mogą być narażone na wstrząsy czy duże wahania temperatury, a także ładunki niebezpieczne. Ze względu na możliwość pokonywania tysięcy kilometrów w krótkim czasie transport lotniczy ma zastosowanie również w przewozie zwierząt oraz artykułów o krótkim terminie ważności, takich jak leki czy żywność.
Możliwość dotarcia do trudno dostępnych miejsc
Transport lotniczy znacznie usprawnia handel z dalekimi krajami, gdzie transport morski czy drogowy byłby nieopłacalny. Światowym liderem lotniczych przewozów lotniczych towarowych jest Azja. Ze względu na rozległość kontynentu (ok. 44 mln km2) rynek azjatycki wykorzystuje samoloty w transporcie wewnętrznym, szczególnie na obszarze Azji Wschodniej i Chin. Wyprodukowane w Azji towary wysyłane są również (drogą lotniczą) do Europy i Ameryki Północnej.
Jeśli chodzi o podróże w egzotyczne miejsca, transport lotniczy nie ma sobie równych. Samolotem – choć z licznymi przesiadkami – można dotrzeć niemal wszędzie, od Wyspy Marshalla na Oceanie Spokojnym aż po Alaskę. Osoby, które zadowolą się greckimi lub włoskimi wyspami, zawsze mogą skorzystać z wygodnych połączeń bezpośrednich realizowanych także z polskich portów lotniczych.
Duży komfort podróżowania
Samolot uchodzi za stosunkowo komfortowy środek transportu, jednak nie każdy lot będzie równie wygody. Wrażenia z podróży samolotem zależą od rodzaju linii lotniczych (tanie czy tradycyjne), klasy obsługi (ekonomiczna, biznesowa, pierwsza), a także długości lotu. Przykładowo wyższe ceny w liniach tradycyjnych są rekompensowane m.in. przez wygodniejsze siedzenia z większą ilością miejsca na nogi oraz darmowe posiłki. Z kolei w pierwszej klasie można liczyć na bardziej indywidualną obsługę i większe siedzenia niż w klasie biznesowej. Niezależnie jednak od linii czy klasy podróże samolotem są bardzo wygodne ze względu na krótki czas przelotu. Czasami wystarczą niecałe dwie godziny, by przenieść się do zupełnie innego klimatu – takiego komfortu nie zapewni żaden samochód.
Transport lotniczy ma pewne minusy. Przede wszystkim nie można nazwać go uniwersalnym – nie każde przedsiębiorstwo może wykorzystać samolot do przewozu swoich towarów i nie każdy pasażer wybierze akurat ten środek transportu.
Wady transportu lotniczego
Wysokie koszty transportu
Samolot to mało ekonomiczny sposób na przewóz towarów, ponieważ spala zdecydowanie więcej paliwa niż pozostałe środki transportu: samochody ciężarowe, pociągi czy jednostki transportu wodnego śródlądowego (np. barki). Dodatkowo w koszty transportu trzeba wliczyć również dowóz i odbiór towaru z lotniska, które nierzadko jest oddalone o dziesiątki, a nawet setki kilometrów. Wysokie koszty transportu lotniczego odczuwają również pasażerowie, którzy wykorzystują samolot do podróży służbowych czy wyjazdów wakacyjnych. Co ważne, ceny biletów lotniczych potrafią zmieniać się nawet kilka razy w ciągu dnia – im bliżej do terminu wylotu, tym wyższa cena biletu.
Ograniczenia wielkości ładunku
Przewóz towarów drogą powietrzną może odbywać się na dwa sposoby. Pierwszy polega na umieszczeniu ładunku pod pokładem samolotu pasażerskiego – z uwagi na ograniczoną ładowność tą drogą przewozi się niewielkie ładunki. Z kolei towary masowe i wielkogabarytowe można jedynie transportować samolotami towarowymi, które są do tego specjalnie przystosowane pod względem konstrukcji, wielkości ładowni czy nośności. Niemniej ten rodzaj transportu dopiero się rozwija i w miarę możliwości zastępuje się go innymi środkami transportu. Niektóre kraje – jak np. Polska – mają znikomy udział w transporcie lotniczym cargo i wolą przewozić wielkogabarytowe ładunki drogą morską lub transportem kolejowym.
Słaby dostęp do infrastruktury
Ograniczony dostęp do lotnisk zmusza pasażerów i kontrahentów do korzystania z dodatkowych środków transportu: samochodów osobowych (własnych lub taksówek), samochodów ciężarowych, ciągników siodłowych i innych. Transport na lotnisko nie tylko zajmuje sporo czasu, ale również generuje dodatkowe koszty dla pasażera czy przedsiębiorstwa. Firmy często muszą w tym celu korzystać z podwykonawców, co komplikuje logistykę przedsięwzięcia.
Wrażliwość na warunki pogodowe
Przez trudne warunki pogodowe samolot może nie opuścić lotniska albo może mieć trudności z bezpiecznym podejściem do lądowania i powrotem na ziemię. Opóźnienia frustrują pasażerów, a czasami mogą ich narazić na przykre konsekwencje. Zdarza się też, że z powodu mgły, silnego wiatru czy burzy pilot musi wylądować w zupełnie innym mieście, oddalonym o setki kilometrów od miejsca docelowego. W tej sytuacji pasażerowie muszą zorganizować sobie dodatkowy dojazd, często muszą jeszcze wrócić na lotnisko po samochód. Warunki atmosferyczne mogą przyczynić się również do silnych turbulencji, które wzmagają strach przed lataniem.
Negatywny wpływ na środowisko
Transport lotniczy przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska. Zagrożenie wynika głównie z emisji dwutlenku węgla, odpowiedzialnego za efekt cieplarniany – w transporcie lotnictwo odpowiada za ok. 13% emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Podczas lotu samolotu dochodzi również do emisji gazów toksycznych (np. tlenku azotu) i cząstek stałych, a także powstawania dodatkowych chmur (tzw. smug kondensacyjnych contrails). Dla osób mieszkających w bliskiej odległości od lotniska uciążliwy jest również hałas, który emitują startujące i lądujące samoloty.
Plusy i minusy transportu lotniczego - podsumowanie
Samolot to szybki i wygodny środek transportu, którym można dostać się na drugi koniec świata. Transport lotniczy zajmuje również ważne miejsce w przewozie towarów drobnicowych, szczególnie na dalekich dystansach. Niemniej trudny dostęp do lotnisk i stosunkowo wysokie ceny mogą skłaniać pasażerów czy przedsiębiorców do poszukiwania innych środków transportu.
Bibliografia / Netografia
- Jeż M., Ekologiczne problemy portu lotniczego, „Prace Instytutu Lotnictwa”, nr 206, s 59-71
- Rucińska D., Badania rynku usług lotniczych. Istota, zakres, użyteczność, przykłady, „Zeszyty Naukowe”, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków, 2011, nr 9, s. 287-304
- Wypadki drogowe – raporty roczne, Policja.pl, https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,Wypadki-drogowe-raporty-roczne.html, Data odczytu: 2022.1128
- Wyraz E., Efektywność transportu wodnego śródlądowego i lotniczego, „Autobusy”, 2016, nr 6, s. 714-717
- Zieliński P., Górski J., Determinanty i perspektywy rozwoju transportu lotniczego cargo w Polsce, ArchaeGraph Wydawnictwo Naukowe, Łódź – Kielce, 2021.
- dlapilota.pl, Zmniejszyła się liczba ofiar śmiertelnych w lotniczych przewozach komercyjnych, https://dlapilota.pl/wiadomosci/flightglobal/zmniejszyla-sie-liczba-ofiar-smiertelnych-w-lotniczych-przewozach-komercyjny, Data
Jedna odpowiedź
Kocham latać samolotami i uważam, że nie ma lepszego i szybszego środka komunikacji na dużych odległościach. Przede wszystkim, samolot to niewątpliwie najszybszy środek transportu, zwłaszcza gdy chodzi o długie trasy – przykładowo lot z Krakowa do Rzymu trwa zaledwie 2 godziny, podczas gdy samochodem trzeba by było spędzić na drodze ponad 15 godzin. Dodatkowo, samoloty oferują wysoki poziom bezpieczeństwa, co jest potwierdzone statystykami. Mimo że katastrofy lotnicze są szeroko komentowane w mediach, to jednak samolot jest jednym z najbezpieczniejszych środków transportu. Co więcej, transport lotniczy umożliwia dotarcie do miejsc, które są trudno dostępne innymi środkami transportu, co jest niewątpliwą zaletą dla osób podróżujących do egzotycznych destynacji. Poza tym, co nie było wymienione w artykule, latając samolotem, mamy okazję podziwiać niesamowite widoki z wysokości, co dodatkowo uprzyjemnia podróż. W moim przekonaniu, mimo pewnych wad, transport lotniczy jest niezastąpiony, zwłaszcza gdy zależy nam na czasie i komforcie podróży.